درباره ذخيره‌گاه زيست كره «هامون» چه مي‌دانيد؟

به گزارش مجله زنده خبري ، برنامه حفاظت از يونسكو ، معروف به ذخيره گاه زيست كره ، يكي از برنامه هاي استراتژيك براي حفاظت از محيط زيست است. ايران 13 ذخيره گاه زيست كره دارد كه يكي از آنها منطقه حفاظت شده هامون است.

منطقه حفاظت شده هامون به دليل قرارگيري در مركز كوير و مناطق نيمه بياباني ايران و افغانستان ، تنها زيستگاه پرندگان مهاجر در مناطق شرقي كشور است. تالاب هامون از سه قسمت تشكيل شده است: حموري “صبوري” در شمال سيستان ، هامون “پوزك” كه 90٪ آن در افغانستان و 10٪ ايران است و هامون “هيرمند” كه در سه برابر آب اتفاق مي افتد. و آنها درياچه مشترك هامون را بين ايران و افغانستان تشكيل مي دهند.

كارشناسان تالاب هاي خشك شده را يكي از مراكز اصلي تشكيل گرد و غبار مي دانند ، بنابراين خشكي تالاب هامون كه در مسير 120 روز وزش باد قرار دارد ، در ظهور گرد و غبار در استان سيستان و بلوچستان بسيار مثر است. .

طبق كميسيون ملي يونسكو در ايران ، ذخيره گاه زيست كره هامون به عنوان دوازدهمين ذخيره گاه زيست كره ايران در سال 2016 در شبكه جهاني ذخاير زيست كره در يونسكو ثبت شد. قسمت اصلي اين ذخيره گاه پناهگاه حيات وحش هامون با تالاب هاي مهم در آن است. مساحت كل انبار 977 158 هكتار است.

اين مخزن بخشي از حوضه مرزي هيرمند است كه تنها 17٪ آن در ايران است و در واقع انتهاي حوضه است.

حداقل ارتفاع هامون در سيلهاي قسمت جنوبي هامون و در چاله هاي منطقه با ارتفاع 456 متر از سطح دريا ثبت شده است. بر اساس اطلاعات موجود ، دامنه تغييرات ارتفاع از حدود 469 تا حداكثر 590 متر است كه در منطقه بسيار محدودي از كوه خواجه بيش از 500 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و مساحت آن حدود 250 است. هكتار

//// در مجموع 55 گونه گياهي در اين منطقه شناسايي شده است و از سه فرم رويشي درختان و بوته ها ، بوته ها و علف ها تشكيل شده است. از اين تعداد ، 10 گونه معادل 18.2٪ فرم درخت و بوته ، 31 گونه برابر 56.3٪ فرم چمن ، 16.4٪ گندم و 14 گونه برابر 25.5٪ فرم رويشي گياه است. همچنين 46 گونه شناسايي شد كه برابر با 6/83 درصد گياهان چند ساله است كه 7/58 درصد آنها علفي بودند. گونه هاي شناسايي شده متعلق به 20 خانواده و 43 جنس است كه از اين تعداد خانواده هاي Chenopodiaceae با 15 گونه و Graminae با 9 گونه بيشترين تعداد را دارند.

اگرچه منطقه مورد مطالعه داراي آب و هواي خشك است و در منطقه نيمه بياباني منطقه پايتخت ايران و توراني در بخش زيست محيطي واقع شده است ، اما يكي از خشك ترين مناطق فلات مركزي ايران است. با اين حال ، پوشش گياهي موجود هاموني در درياچه ها و محيط اطراف تحت تأثير جريان رودخانه هيرمند و نوسانات سطح آب در هنگام طغيان ايجاد مي شود ، در حالي كه خواص شيميايي ، به ويژه شوري و قليايي و دانه بندي خاك ، باعث تغيير پوشش گياهي در برخي مناطق مي شود ، كه متأثر، تحت تأثير، دچار، مبتلا.

پنج زيستگاه در منطقه شناسايي شده است كه زيستگاه گياهان آب دوست ، زيستگاه گياهان نيمه آب دوست ، زيستگاه خاكهاي آبرفتي نسبتاً شور ، زيستگاه خاكهاي شور و سنگين و زيستگاه خاكهاي سبك است. در كل ، فقط دو گونه يا حدود چهار درصد از گونه هاي شناسايي شده در منطقه مورد مطالعه ، گياهان در معرض خطر هستند ، اما هيچكدام در گروه گونه هاي در معرض خطر قرار ندارند و فقط يك گونه در گروه گونه هاي آسيب پذير (VN) و يك گونه در سطح پايين قرار دارد. گونه هاي خطر (LR) طبقه شناسايي شده اند.

مطالعات حيات وحش در منطقه هامون نشان مي دهد كه 28 گونه پستاندار ، 183 گونه پرنده ، 44 گونه خزنده ، 7 گونه دوزيست و 22 گونه ماهي در منطقه زندگي مي كنند. اهميت پرندگان در منطقه حفاظت شده هامون در سطح ملي و بين المللي قابل توجه است. در سطح ملي ، 29 گونه (15.8٪) از همه پرندگان در معرض خطر هستند. در سطح بين المللي ، شش گونه آسيب پذير در مقررات IUCN شناسايي شده است.

قوانين اتحاديه CITES همچنين شش گونه را در ضميمه II و سه گونه را در رابطه با وضعيت بحران جمعيت در ضميمه 1 ذكر كرده است. طبق خزندگان ، در پناهگاه هامون گونه هايي از شش خانواده مارمولك وجود دارد ، از جمله خانواده آگامادا. لازرتا ، اسكينگا و بازمه و همچنين گونه هاي چهار خانواده مار.

در منطقه حفاظت شده هامون و اطراف آن 28 گونه پستاندار وجود دارد. سه گونه از پستانداران محافظت مي شوند. بيش از 183 گونه پرنده از جمله برخي از گونه هاي حفاظت شده در معرض خطر در منطقه مشاهده شده است. تالاب هاي هامون به عنوان يك تالاب بين المللي در كنوانسيون رامسر سال 1971 ذكر شده است. ذخيره گاه حيات وحش هامون داراي گونه هايي از شش خانواده مارمولك است و 22 گونه ماهي را در هامون زندگي مي كند ، گونه اي به نام “گرگ” تنها گونه بومي هامون است .

وقوع خشكسالي و خشكسالي در هامون علاوه بر تهديد اصلي درياچه هامون و منطقه حفاظت شده ، ساير منابع با ارزش كشاورزي را تحت تأثير قرار مي دهد و فرسايش بادي صدمات قابل توجهي به زيرساخت ها ، خطوط حمل و نقل شبكه آبياري و مناطق مسكوني وارد مي كند.

به گفته مسعود باقرزاده كريمي ، مديركل آژانس حفاظت و احياي تالاب هاي سازمان حفاظت محيط زيست ، براي 70 دهه حدود 70٪ از جمعيت و بيش از 80٪ از صنعت و اقتصاد كشور در مناطق خشك و مرتفع انباشته شده است. ايران با بارندگي زير 100 ميلي متر. اثرات تدريجي اين رويداد خشك شدن تالاب هايي مانند Gavhoni ، Bakhtegan ، Hamun و غيره است.

به گزارش مجله زنده خبري ، براساس آژانس حفاظت از محيط زيست ، برنامه مديريت زيست محيطي تالاب هاي هامون تهيه شده است و جامعه جهاني از جمله اتحاديه اروپا حدود 10 ميليون يورو به اجراي اين برنامه كمك مي كند.

انتهاي پيام